Saga rodu kaliskich zegarmistrzów
Saga rodu kaliskich zegarmistrzów.
Rafał Władysław Stilter urodził się 22 października 1869 roku w Dzierzbinie, w powiecie kaliskim. W 1883 roku Rafał Stilter wstąpił na naukę zawodu do zegarmistrza Gustawa Kleina w Kaliszu (warsztat opisany w Nocach i Dniach – M. Dąbrowskiej). W 1913 roku Rafał Stilter odkupił zakład wraz kamienicą od wdowy po swoim mistrzu, zainstalował własnoręcznie wykonany zegar reklamowy. W sierpniu 1914 roku Prusacy zburzyli miasto, a z nim kamienicę przy Rynku Głównym 13, Rafał Stilter z rodziną uciekł do Warszawy.
Wraz z synem Brunonem podjął pracę u swojego byłego ucznia Wiktora Dietricha na ul. Marszałkowskiej. Po powrocie do Kalisza jako jeden z pierwszych odbudował kamienicę i ponownie zamontował wygrzebany z gruzów zegar. Sprowadzał zegarki z Lipska i Szwajcarii, poszerzył zakres prac o usługi złotnicze i sprzedaż biżuterii.
Rafała Stiltera wyróżniało to, że wytwarzał własne zegary wieżowe i reklamowe. W sumie dla Kalisza i nie tylko stworzył ich około 15 sztuk. Najbardziej znanym jest zegar na kaliskiej rogatce. Mechanizm wykonany został na Wystawę Rzemiosła w 1912 roku, gdzie zdobył złoty medal. W 1933 roku z okazji 50-lecia pracy zawodowej ustawiono go u zbiegu ulic Śródmiejskiej i Poznańskiej w pobudowanej trójkątnej wieżyczce. W latach dwudziestych ufundował zegar z napisem „Poczcie Polskiej – firma Stilter”. Wmontowany był on w ścianę poczty głównej przy ul. Zamkowej w Kaliszu, podobny czasomierz wykonał i podarował Narodowemu Bankowi Polskiemu. Kolejne zegary stworzone ręką Rafała Stiltera zamontowane zostały na froncie budynku Straży Pożarnej przy Nowym Rynku w Kaliszu, na warszawskim kościele na Lesznie (obecnie Aleja Solidarności), na wieży ratusza w Kole i Stawiszynie. W 1925 r. zaprojektował tarcze i mechanizmy wskazówkowe oraz sprowadził i ustawił zegar firmy J.F. Weule na wieży kaliskiego ratusza. W 2003 r. w barbarzyński sposób zniszczono zegar zbudowany przez Rafała Stillera. Umieszczony nad zakładem przy Głównym Rynku przetrwał dwie wojny, ale nie wytrzymał głupoty.
Wykształcił wielu fachowców, był jednym z konsultantów przy tworzeniu podręcznika zegarmistrzowskiego autorstwa brata Wawrzyńca Podwapińskiego, pełnił wiele funkcji społecznych i charytatywnych. Był Starszym Cechu Zegarmistrzów i Złotników w Kaliszu. Jeszcze w zaborze rosyjskim otrzymał medal za prace w rzemiośle, a w 1937 odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej. Zmarł 18 lipca 1949 roku. Pochowano go na cmentarzu ewangelickim w Kaliszu. Jego ostatnia wola, aby następne pokolenia rodziny opiekowały się miejskimi zegarami jest wypełniana do dziś.
Bruno Robert Stilter - urodzony 04 stycznia 1899 roku, syn i uczeń Rafała Stiltera z którym wspólnie prowadził zakład zegarmistrzowsko - optyczny w Kaliszu. Brał czynny udział w większości prac nad zegarami swojego ojca.
Podczas pobytu w Warszawie uczył się grawerowania u Józefa Chylińskiego – przyjaciela Rafała a następnie wyjechał do Drezna i tam doskonalił się w tej sztuce. W 1916 roku przejął firmę po ojcu pozostawiając mu dział jubilersko - optyczny. Doglądał przez kilkadziesiąt lat zegary miejskie. Wykształcił wielu uczniów.
Po zakończeniu II wojny światowej Skarb Państwa przejmuje zakład , wyposażenie i kamienicę.
B.R. Stilter otwiera mały warsztat przy ul. Mariańskiej w Kaliszu. Wykonuje usługi zegarmistrzowskie i grawerskie.
Zmarł w Kaliszu 27 września 1977 r.
Ryszard Janusz Stilter - ur. 4 czerwca 1932 roku w Kaliszu.
Naukę zawodu rozpoczął w wieku 12 lat pod okiem ojca i dziadka. Całe swoje zawodowe życie związał z państwową firmą „Jubiler”, gdzie pracował jako zegarmistrz a potem kierownik zakładów usługowych. W 1974 r. uczestniczył w szkoleniu w fabryce Poliot w Moskwie.
Prowadził też wykłady w szkole zawodowej w klasie zegarmistrzowsko - złotniczej. Wykształcił wielu uczniów.
Zaprojektował i wykonał zegar dla kaliskiego dworca PKS. Ciekawostką jest, że zegar miał odkrytą tarczę i działał przy obciążeniu wskazówek siedzącymi gołębiami. Tak jak jego przodkowie opiekował się zegarami na rogatce i ratuszu. Wraz z synami przeprowadzał remonty zegarów w Kaliszu, Raszkowie, Świdnicy i Pokoju (opolskie). Jako emeryt prowadził usługi zegarmistrzowskie i grawerskie.
W 1982 roku wpisany do Złotej Księgi Miasta i udekorowany Honorową Odznaką Miasta Kalisza.
Zmarł 21 kwietnia 2003 roku.
Zbigniew Alfred Stilter - ur. 08 października1958 roku w Kaliszu. Od dzieciństwa poznawał tajniki pracy ojca i dziadka.
W 1973 roku rozpoczął naukę w klasie zegarmistrzowsko - złotniczej w Kaliszu i firmie Jubiler pod okiem ojca Ryszarda i p. Markiewicza (ucznia Rafała Stillera). W 1981 r. wyjeżdża do Niemiec. Podejmuje pracę w warsztacie Viktor Buch w Wolfsburgu i jednocześnie przyjmuje naprawy od firm Franke w Vorsfelde oraz Karwath w Falersleben. Kończy naukę w Akademii Rzemiosła w Hildesheim w 1990 roku otrzymuje dyplom mistrzowski. Wiedzę poszerza na kursach: Galvanika , Elektronika Zegarmistrzowska, Gemologia (kamienie szlachetne), chemia warsztatowa, strategia handlowa i reklama.
W 1993 roku zakupuje firmę Lohmann ze sklepem i dwupoziomowym warsztatem jubilersko – zegarmistrzowskim w Hannoverze. Wyposaża w najnowsze narzędzia i urządzenia. Posiada certyfikaty firm Omega, Rado, Certina, Tissot, Hamilton i innych na naprawy serwisowe. Tak jak przodkowie wykonuje remonty i naprawy zegarów wieżowych i antyków.
Zgodnie z wolą przodków rodzina do dnia dzisiejszego opiekuje się zegarami na kaliskim ratuszu i rogatce.
Od 2003 roku obowiązek ten przejął na siebie Janusz Stilter – syn Ryszarda.
